W czwartej części minicyklu "Jak przygotować dobry raport?" skupię się na omówieniu przesłanek wyboru określonego typu wykresu. Następnie wskażę kilka podstawowych (i uniwersalnych) reguł przygotowywania tej formy wizualizacji. Wskażę przy tym, które typy w mojej subiektywnej ocenie są nieco bardziej predystynowane do wykorzystania w statycznych wykresach, a które z powodzeniem można wykorzystać też w kokpitach menadżerskich (dashboardach).
Dla przypomnienia, do tej pory omówiłem:
Niniejszy artykuł nie jest pierwszym, w którym mówię więcej o wykresach. W ubiegłym roku opublikowałem krótki post o złych praktykach związanych z wizualizacją i wykresami.
Dodatkowo, pod tym artykułem, zamieszczam linki do kilku filmików opublikowanych w serwisie YT, w których opowiadam o technicznych aspektach przygotowania wykresów zgodnych z regułami storytellingu: zapraszam :).
Wracając jednak do meritum. W mojej ocenie, w świecie finansów czy controllingu najczęściej spotykanym wykresem będzie wykres kolumnowy lub słupkowy.
Wykres kolumnowy:
Może być stosowany zarówno w prezentacji jak i w kokpicie
Powinien być pierwszym wyborem do porównywania kategorii
Może być stosowany do prezentacji rozwoju (przebiegu) wartości w czasie
Wykres słupkowy:
Może być stosowany zarówno w prezentacji jak i w kokpicie
Najczęściej wykorzystywany do porównywania różnych kategorii
Może być wykorzystywany do prezentacji wartości bezwzględnych lub procentowych
Nie samym wykresem słupkowym człowiek żyje. Inne ważne typy wykresów to m.in. wykres liniowy czy kołowy.
Wykres liniowy:
Może być stosowany zarówno w prezentacji jak i w kokpicie
Najczęściej wykorzystywany do prezentacji rozwoju (przebiegu) wartości w czasie: analiza trendu, wychwytywanie anomalii
Nie koncentruje się na poszczególnych wartościach
Należy zaznaczyć, że w świecie analizy danych, wykres liniowy będzie nawet ważniejszy, niż kolumnowy czy słupkowy. Przy jego pomocy najczęściej będziemy oceniać, czy dana zmienna zachowuje się w sposób zgodny z oczekiwaniem, czy też jej przebieg jest zakłócony przez różnego typu anomalie. Czy z przebiegu danych wynika jakaś szansa, czy zagrożenie, na które trzeba zareagować?
Wykres kołowy:
Może być stosowany zarówno w prezentacji jak i w kokpicie
Najczęściej wykorzystywany do prezentacji udziału w danej zbiorowości
Najczęściej prezentuje się na nim wielkości procentowe
Wykres kaskadowy:
Stosowany raczej w prezentacjach
Prezentuje przepływ lub rozwój (składowe) określonej zmiany
Koncentruje się na poszczególnych elementach, które powodują zwiększenie lub zmniejszenie tłumaczonej wartości (np. przychodów, EBITDA)
Wykres kombi:
Stosowany raczej w prezentacjach
Umożliwia rozróżnienie dwóch lub więcej typów danych (np. przychodów i marży)
Wykres skumulowany:
Może być stosowany zarówno w prezentacji jak i w kokpicie
Oprócz porównania kategorii lub prezentacji przebiegu w czasie, dokonuje rozbicia na składowe (np. dzieli przychody ze sprzedaży na kategorie)
Miniwykresy:
Najczęściej stosowane w kokpicie menadżerskim
Pozwalają ocenić odbiorcy, czy zainteresować się daną informacją i "wejść w szczegóły"
Wykres typu bullet:
Najczęściej stosowany w kokpicie menadżerskim
Zaprezentowane zestawienie wykresów nie jest wyczerpujące. Oprócz wymienionych istnieją takie wykresy jak "prędkościomierze", wykresy radarowe, wykres inbar, mapa drzewa, wykres Sankeya, wykresy pudełkowe czy punktowe. Nie chodziło mi jednak w tej części minicyklu aby omówić wszystkie dostępne możliwości, tylko skupić się na tych naprawdę istotnych i przydatnych.
W ostatniej części tego konkretnego postu, chciałbym przedstawić pokrótce kilka reguł przygotowywania wykresów.
Wykres zawsze powinien być opatrzony tytułem. Rekomenduje się, aby nie był to tytuł opisowy np. "Przychody", tylko funkcjonalny: "Dzięki zrealizowanym inicjatywom X i Y, planowany poziom przychodów przekroczy budżet".
Jednostki, waluty, inne istotne informacje potrzebne do zrozumienia co jest prezentowane na wykresie muszą być jasno wskazane.
Etykiety wartości powinny znajdować się bezpośrednio przy wizualizacji (przy odpowiednim słupku czy przecięciu danych na wykresie linowym).
W przypadku wykresów takich jak kolumnowy czy liniowy, oś X skalujemy zawsze od "0". Jeżeli z jakiejś przyczyny chcemy lub musimy wyskalować tę oś od innego poziomu (np. prezentowane zmiany są bardzo małe), to konieczne jest poinformowanie o tym odbiorcy.
W przypadku wykresu kołowego, wartości zawsze muszą sumować się do 100%.
Wykresy zawsze powinny być schludne i czytelne: oczyszczone ze zbędnych elementów.
Wykresy powinny być zawsze przygotowane przy pomocy minimalnego zestawu kolorów.
Terminologia i kolory powinny być spójne między wykresami (np. budżet na każdym wykresie jest oznaczony tym samym kolorem wypełnienia.
Wykresy zawsze prezentujemy w rzutach 2D, unikamy wszelakich przekształceń 3D.
To wszystko co chciałem Państwu przedstawić w tym Poście. W kolejnym, ostatnim już z tego minicyklu opowiem, jak złożyć całość przedstawionej do tej pory wiedzy w całość: gotowy raport czy slajd.
Pozostałe posty z cyklu:
Jak przygotować dobry raport? Część 4: Wybór rodzaju wykresu (niniejszy post)
Obiecane tutoriale: przygotowywanie wykresów w Excelu:
Wykres słupkowy: https://youtu.be/AnECFY19Brk
Wykres liniowy: https://youtu.be/pfydx8GzApQ
Wykres skumulowany: https://youtu.be/HAxQpvcv_hQ
Dodawanie dynamicznych etykiet do wykresu: https://youtu.be/C_cNHJtzoeE